Τέσσερα κλειδιά για τη διαδοχική ασφάλιση

Ειδικό καθεστώς ισχύει για τη συνταξιοδότηση 2 εκατομμυρίων εργαζομένων που καλύπτονται από τουλάχιστον δύο ασφαλιστικά ταμεία.

Με τον όρο διαδοχική ασφάλιση εννοούμε περιπτώσεις που ο χρόνος ασφάλισης έχει διανυθεί κατά συνέχεια (διαδοχικά) σε περισσότερους από έναν φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης.

Τέσσερα είναι τα βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι:

1. Οι σχετικές διατάξεις της διαδοχικής εφαρμόζονται μόνο μεταξύ ομοειδών φορέων. Μεταξύ ταμείων κύριας ασφάλισης συμπεριλαμβανομένου και του Δημοσίου, μεταξύ επικουρικών, μεταξύ ταμείων πρόνοιας. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτές μεταξύ ταμείου κύριας ασφάλισης με επικουρικό ταμείο ή μεταξύ επικουρικού και ταμείου πρόνοιας κ.λπ.

2. Ειδικά σε ό,τι αφορά το Δημόσιο (κύρια σύνταξη), οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης εφαρμόζονται μόνο για όσους έχουν προσληφθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 1983.

Για τους μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1982 προσληφθέντες συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις για αναγνώριση του χρόνου με εξαγορά.

3. Η εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής δεν είναι υποχρεωτική για τον ασφαλισμένο. Στις περισσότερες, βέβαια, περιπτώσεις ο εργαζόμενος δεν έχει άλλη επιλογή, καθώς μόνο με την αθροιστική χρήση του χρόνου μπορεί να εξασφαλίσει τη θεμελίωση και την ενεργοποίηση του συνταξιοδοτικού του δικαιώματος. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ο εργαζόμενος μπορεί να αξιοποιήσει ξεχωριστά τον χρόνο ασφάλισης σε κάθε Ταμείο. Αυτό συμβαίνει όταν με τους χρόνους αυτούς ιδωμένους χωριστά θεμελιώνεται αυτοτελές δικαίωμα από το κάθε Ταμείο.

Δηλαδή στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος δικαιούται σύνταξη μόνο με τον χρόνο ασφάλισης που έχει πραγματοποιήσει σε κάθε φορέα ξεχωριστά, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από τους φορείς αυτούς αυτοτελώς λαμβάνοντας 2 συντάξεις χωρίς την εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν για τη διαδοχική.

4. Ο χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλιση δεν υπολογίζεται για θεμελίωση όταν: έχουν επιστραφεί οι ασφαλιστικές εισφορές, έχει χορηγηθεί για τον συγκεκριμένο χρόνο εφάπαξ παροχή, υπάρχει παράλληλη ασφάλιση οπότε υπολογίζεται ο χρόνος μόνο του ενός ταμείου, έχει χορηγηθεί σύνταξη για τον χρόνο αυτόν η οποία εξακολουθεί να καταβάλλεται ή δεν έχουν καταβληθεί οι ασφαλιστικές εισφορές.

Ποιο ταμείο απονέμει τη σύνταξη

Σύμφωνα με τις διατάξεις της διαδοχικής, οι φορείς στους οποίους έχει ασφαλιστεί ο υποψήφιος συνταξιούχος χωρίζονται στον απονέμοντα φορέα και τους συμμετέχοντες φορείς. Ειδικότερα:

Απονέμων φορέας είναι το Ταμείο που με βάση τη νομοθεσία κρίνεται αρμόδιο και τελικά χορηγεί τη σύνταξη. Η σύνταξη υπολογίζεται στο σύνολό της από τον απονέμοντα φορέα με συμμετοχή τμηματικών ποσών των συμμετεχόντων.

Συμμετέχων φορέας λέγεται το Ταμείο στο οποίο έχει ασφαλιστεί ο εργαζόμενος αλλά δεν είναι, με βάση τη νομοθεσία, το αρμόδιο για τη χορήγηση της σύνταξης. Συμμετέχει στη δαπάνη για τη χορήγηση της σύνταξης από τον απονέμοντα φορέα. Το Ταμείο που θα δώσει τη σύνταξη στον ασφαλισμένο δεν είναι πάντοτε το τελευταίο. Για να είναι το τελευταίο ταμείο αυτό το οποίο θα χορηγήσει τη σύνταξη, θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει σε αυτό 1.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 500 ημέρες μέσα στην τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης ή τη διακοπή της ασφάλισης (εναλλακτικά 1.000 ημέρες συνολικά εκ των οποίων 300 τελευταίες).

Εφόσον δεν υπάρχει η προϋπόθεση αυτή, η δυνατότητα συνταξιοδότησης εξετάζεται από τους άλλους φορείς στους οποίους έχει ασφαλιστεί ο εργαζόμενος με πρώτον εκείνο στον οποίο έχει τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης. Ο κάθε φορέας λοιπόν εξετάζει με βάση τη νομοθεσία του το αίτημα και εφόσον ο εργαζόμενος συμπληρώνει τις προϋποθέσεις του αναλαμβάνει την υποχρέωση για τη χορήγηση της σύνταξης.

Στην περίπτωση που κανένας από τους άλλους φορείς δεν μπορεί να χορηγήσει σύνταξη με βάση τη νομοθεσία του, τότε ο τελευταίος φορέας χορηγεί τη σύνταξη με 1.000 τουλάχιστον ημέρες στην ασφάλισή του εκ των οποίων 300 την τελευταία πενταετία. Βέβαια, η χορήγηση της σύνταξης προϋποθέτει ο εργαζόμενος να έχει συμπληρώσει και τις προβλεπόμενες λοιπές προϋποθέσεις του απονέμοντος φορέα.

Πιο γρήγορα στην έξοδο με αλλαγή φορέα

Ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη μπορεί να εξασφαλίσει για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων η αλλαγή ταμείου στο παρά πέντε της αποχώρησης από την αγορά εργασίας. Ωστόσο πρόσφατη εγκύκλιος του ΙΚΑ βάζει... εμπόδια στην «έξοδο» ασφαλισμένων, που επέστρεψαν στο ταμείο αφού πρώτα είχαν περάσει από τον ΟΑΕΕ.

Σε γενικές γραμμές συμφέρει η «μεταφορά» σε άλλο φορέα στις περιπτώσεις όπου το δικαίωμα έχει θεμελιωθεί αυτοτελώς με τον χρόνο ασφάλισης μόνο του πρώτου ταμείου και εφόσον οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από τον δεύτερο είναι δυσμενέστερες.

Ετσι για παράδειγμα μια μητέρα ανηλίκου που είχε συμπληρώσει στο ΙΚΑ 5.500 ημέρες ασφάλισης και είχε ανήλικο τέκνο έως το 2006 στη συνέχεια διέκοψε τη μισθωτή ασφάλιση και άνοιξε επιχείρηση με ασφάλιση στον ΟΑΕΕ. Η εν λόγω ασφαλισμένη συμφέρει να αλλάξει φορέα και να επανέλθει στο ΙΚΑ πριν συνταξιοδοτηθεί ώστε να αποχωρήσει στα 55 με πλήρη σύνταξη.

Πάντως -όπως ήδη αναφέρθηκε- με τη νέα εγκύκλιο του ΙΚΑ για τη διαδοχική ασφάλιση πολλές είναι εκείνες οι περιπτώσεις που χάνουν το τρένο της θεμελίωσης και θα «φορτωθούν» από 2 έως 17 έτη. Κατά κύριο λόγο ο «εγκλωβισμός» αφορά:

• Mητέρες ανηλίκων που τη στιγμή ενηλικίωσης του τέκνου τους είχαν ασφάλιση στον ΟΑΕΕ και όχι στο ΙΚΑ ακόμη κι αν είχαν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης.
• Ανδρες ασφαλισμένους με συμπληρωμένη 35ετία αλλά στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ που δεν μπορούν σήμερα μεταπηδώντας στο ΙΚΑ να ζητήσουν συνταξιοδότηση στα 58 ή 59.
• Aσφαλισμένους στον ΟΑΕΕ με λίγα χρόνια που επιθυμούσαν να απορριφθεί ο φάκελός τους στα 60 ώστε να μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από το Ιδρυμα.

Οταν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου ασφάλισης έχει διανυθεί σε έναν φορέα τότε δεν συμφέρει η αλλαγή λίγο πριν από την έξοδο.

http://www.ethnos.gr/