Εφάπαξ βοήθημα «δύο ταχυτήτων» χορηγεί σε γιατρούς (μισθωτούς ή ελεύθερους επαγγελματίες), φαρμακοποιούς, οδοντιάτρους, κτηνίατρους το πρώην ΤΣΑΥ, που είναι πια τομέας του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων. Το έκτακτο βοήθημα διαφοροποιείται σημαντικά ανάμεσα σε παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, καθώς διαφοροποιούνται αντιστοίχως και οι εισφορές που καταβάλλουν για τον κλάδο πρόνοιας οι ίδιες κατηγορίες εργαζομένων. Και για τους δύο, ωστόσο, τα χρόνια ασφάλισης δεν μπορούν να υπερβαίνουν στον υπολογισμό τα 39.
Το πλαφόν για τους παλαιούς (όσους πρωτοασφαλίστηκαν πριν από την 1η/1/1993), το ανώτερο δηλαδή ποσό που μπορούν να εισπράξουν ως εφάπαξ, είναι 3.371 ευρώ. Οι νέοι έχουν υψηλότερες εισφορές και εφάπαξ. Σε αυτούς το έκτακτο βοήθημα μπορεί να φτάσει -για παράδειγμα- τα 23.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες (με 39 χρόνια στην υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία) ή τα 82.000 ευρώ για τους μισθωτούς (με 39 χρόνια και 3.000 μισθό τελευταίας 5ετίας).
Σε κάθε περίπτωση οι υγειονομικοί δεν έχουν βάσιμους λόγους να φοβούνται ψαλίδι στο εφάπαξ τους, μετά και τις πρόσφατες καταιγιστικές εξελίξεις στα Ταμεία Πρόνοιας, καθώς οι αναλογιστικές μελέτες έδειξαν πως καταβάλλουν 21,11% υψηλότερες εισφορές σε σχέση με το εφάπαξ που εισπράττουν.
Οι δύο βασικές προϋποθέσεις για να εισπράξει κανείς το εφάπαξ είναι η συμπλήρωση τουλάχιστον 15ετίας με πληρωμένες εισφορές στον κλάδο πρόνοιας του ΤΣΑΥ και η δικαίωση κύριας σύνταξης από το ίδιο Ταμείο (ΤΣΑΥ). Σε περίπτωση που δεν συμπληρώνεται 15ετία ο ενδιαφερόμενος παίρνει έντοκη επιστροφή εισφορών. Καλό είναι ο ασφαλισμένος να υποβάλλει αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά (βιβλιάριο προνοίας, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, φωτοτυπία τραπεζικού βιβλιαρίου) ταυτόχρονα σε κλάδο πρόνοιας και κύριας σύνταξης. Σήμερα για την πληρωμή του εφάπαξ απαιτούνται περίπου 12 μήνες από την έκδοση της κύριας σύνταξης.
Η διαφοροποίηση των εισφορών ανάμεσα σε παλαιούς και νέους ασφαλισμένους είναι χαοτική, αντίστοιχη με τη διαφορά του δικαιούμενου εφάπαξ.
Οι παλαιοί ασφαλισμένοι καταβάλλουν εισφορά 35,16 ευρώ τον χρόνο για τον κλάδο πρόνοιας, δηλαδή 2,93 ευρώ τον μήνα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τους δόθηκε η δυνατότητα να πληρώσουν επιπλέον 1.800 δρχ. για κάθε έτος που είχαν πριν από το 1980, ώστε να υπολογιστεί το εφάπαξ τους με τη μέγιστη τιμή. Οσοι τότε είχαν πληρώσει και «εξαγοράσει» αυτήν τη δυνατότητα, υπολογίζουν σήμερα το εφάπαξ τους με 86,45 ευρώ για κάθε έτος ασφάλισης. Οι υπόλοιποι υπολογίζουν τα χρόνια πριν από το 1980 με 5,76 ευρώ κατ' έτος και τα χρόνια μετά το 1980 με 86,45 ευρώ κατ' έτος. Από το β' εξάμηνο του 2011 οι παλαιοί ασφαλισμένοι πληρώνουν επιπλέον 16,62 ευρώ το εξάμηνο ως «πρόσθετη ειδική αμοιβή», ποσό όμως που δεν λογίζεται ως αύξηση εισφορών ώστε να αυξάνεται και το εφάπαξ.
Στους νέους ασφαλισμένους ο τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ και η καταβολή εισφορών διαφοροποιούνται ανάμεσα σε μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες.
Οι μισθωτοί πληρώνουν το 4% του βασικού τους μισθού υπέρ του κλάδου πρόνοιας και υπολογίζουν το εφάπαξ τους ως εξής: το 70% των συντάξιμων αποδοχών της τελευταίας 5ετίας επί τα χρόνια ασφάλισης στον κλάδο πρόνοιας. Συντάξιμες αποδοχές είναι ο μέσος όρος των μεικτών αποδοχών της τελευταία 5ετίας, χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες εντάσσονται σε ασφαλιστικές κατηγορίες και πληρώνουν αντίστοιχες εισφορές (27,70 ευρώ η πρώτη και υποχρεωτική και 93,30 ευρώ η ανώτερη), ενώ υπολογίζουν το εφάπαξ τους ως εξής: το 85% των αποδοχών που αντιστοιχούν στην εκάστοτε ασφαλιστική κατηγορία επί τα έτη ασφάλισης στον κλάδο πρόνοιας.
Σημειώνεται πως τα χρόνια που μετρούν για το εφάπαξ είναι αυτά με πληρωμένες εισφορές στον κλάδο πρόνοιας, που μπορεί να διαφοροποιούνται από τα χρόνια στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΤΣΑΥ. Ως πλασματικός χρόνος ασφάλισης μπορεί να αναγνωριστεί μόνο η στρατιωτική θητεία.
Υπολογισμός
Μέχρι και 20.000 ευρώ το βοήθημα στους μηχανικούς
Εφάπαξ βοήθημα που μπορεί να φτάσει μέχρι και 20.000 ευρώ δικαιούνται οι μηχανικοί κάθε είδους του ιδιωτικού τομέα, μισθωτοί ή ελεύθεροι επαγγελματίες. Ο πρώην Ειδικός Λογαριασμός Προσθέτων Παροχών, που έγινε αυτοτελής κλάδος «εφάπαξ» την 1η/1/2007 και είναι πλέον ενταγμένος στο ΕΤΑΑ, χορηγεί έκτακτο βοήθημα σε όλους τους μηχανικούς όλων των ειδών και των βαθμίδων (μέλη του ΤΕΕ κ.λπ.), αρκεί να μην είναι υποχρεωτικώς ασφαλισμένοι σε κάποιο άλλο κλαδικό Ταμείο Πρόνοιας που χορηγεί «εφάπαξ» (όπως, για παράδειγμα, είναι το αντίστοιχο Ταμείο στον κλάδο των τσιμέντων).
Οσοι, επίσης, έχουν άλλο Ταμείο κύριας ασφάλισης από το πρώην ΤΣΜΕΔΕ (όπως είναι, για παράδειγμα, οι μηχανικοί του Δημοσίου) δεν είναι εγγεγραμμένοι στον κλάδο και άρα δεν δικαιούνται εφάπαξ παροχής.
Σύμφωνα, ωστόσο, με τις πλέον πρόσφατες αναλογιστικές μελέτες, το εφάπαξ που χορηγεί ο κλάδος του ΕΤΑΑ σε μηχανικούς και εργολήπτες ξεπερνά κατά 17,42% τις εισπραττόμενες εισφορές, γεγονός που δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε περικοπές του βοηθήματος. Σημειώνεται πως πρόσφατο είναι το ψαλίδι 22,67% στο εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει ως «πιλότος» για όλα τα Ταμεία Πρόνοιας που χορηγούν εφάπαξ υψηλότερο από τις εισφορές που εισπράττουν.
Προϋποθέσεις
Οι δύο βασικές προϋποθέσεις για να εκταμιευτεί το εφάπαξ είναι η συμπλήρωση 10ετούς πραγματικής ασφάλισης με πληρωμένες εισφορές στον κλάδο και η απονομή της κύριας σύνταξης από το πρώην ΤΣΜΕΔΕ (κλάδος σήμερα του ΕΤΑΑ).
Ο τρόπος υπολογισμού διαφοροποιείται για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, όσους δηλαδή πρωτοασφαλίστηκαν πριν την 1η/1/1993 και όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά. Παρ' όλα αυτά, η διαφοροποίηση περιορίζεται στα χρόνια εργασίας και ασφάλισης πριν από την 1η/1/2007. Κι αυτό επειδή οι παλαιοί ασφαλισμένοι υπολογίζουν το εφάπαξ τους για τα χρόνια εργασίας μετά την 1η/1/2007 όπως και οι νέοι ασφαλισμένοι.
Πιο συγκεκριμένα οι παλαιοί ασφαλισμένοι υπολογίζουν το εφάπαξ τους ως εξής: για τα χρόνια που έχουν μέχρι 31/12/2006 πολλαπλασιάζουν κάθε έτος ασφάλισης με το ποσό 315,38 ευρώ. Για τα υπόλοιπα χρόνια, από 1/1/2007 και εφεξής ο υπολογισμός ακολουθεί τους κανόνες των νέων ασφαλισμένων.
Για τους νέους ασφαλισμένους ο υπολογισμός του εφάπαξ διαφοροποιείται ανάμεσα σε ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς.
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες λαμβάνονται υπόψη οι ασφαλιστικές κατηγορίες βάσει των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές το προηγούμενο έτος από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι πολλαπλασιάζουν το 85% της ασφαλιστικής τους κατηγορίας, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στις 31/12 του προηγούμενου της συνταξιοδότησης έτους επί τα έτη ασφάλισης. Η υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία στην οποία εντάσσεται η συντριπτική πλειονότητα των ασφαλισμένων είναι αυτή τη στιγμή διαμορφωμένη στα 693,85 ευρώ (693,35*85%=589,35).
Οι μισθωτοί πολλαπλασιάζουν το 70% των συντάξιμων αποδοχών της τελευταίας 5ετίας, επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί τα έτη ασφάλισης. Συντάξιμες αποδοχές είναι ο μέσος όρος των αποδοχών της τελευταίας 5ετίας, χωρίς δώρα κι επιδόματα.
Ισχύει πλαφόν 2.081 ευρώ, που είναι το τριπλάσιο της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας (693,85). Οσοι δηλαδή λαμβάνουν μισθό μεγαλύτερο από 2.081 υπολογίζουν το εφάπαξ τους με αυτόν τον μισθό.
Γιάννης Φώσκολος
www.ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου